Σάββατο 10 Ιανουαρίου 2009

22. ΜΟΥΣΙΚΗ

Η πιο φανερή διαφορά ανάμεσα στη Βυζαντινή και την Ευρωπαϊκή μουσική είναι στη σημειογραφία: στην ευρωπαϊκή μουσική ο κάθε χαρακτήρας που βλέπουμε στο πεντάγραμμο δηλώνει τη νότα του.
Στο βυζαντινό σύστημα κάθε ποσοτικός χαρακτήρας μας λέει (μόνο) πόσο θα μετακινηθούμε στην κλίμακα, αλλά από μόνος του δε μαρτυρά ποια νότα είναι! Πρέπει να πάς στην αρχή του κομματιού για να δεις από το σχετικό σημάδι («μαρτυρία») από ποια νότα ξεκινάς. Στην πορεία (για να μη χάσεις το μέτρημα) υπάρχουν συχνά πυκνά και άλλες «μαρτυρίες» για να ξέρεις αν είσαι στη σωστή νότα.

Στο παράδειγμα από το Μπάχ η νότα σε κόκκινο κύκλο είναι σι.
Στο παράδειγμα από το Γρηγόριο Πρωτοψάλτη η υπογραμμισμένη νότα είναι δι (σολ) γιατί ξεκινώντας από τη μαρτυρία νη ανεβήκαμε 2+1+1.
Μια πιο δυσδιάκριτη διαφορά είναι στα διαστήματα. Τα διαστήματα στην ευρωπαϊκή διατονική κλίμακα είναι (με βάση το ντο) 12/12/6/12/12/12/6 μόρια (δηλαδή τόνοι και ημιτόνια) ενώ στην αντίστοιχη βυζαντινή έχουμε 12/10/8/12/12/10/8 μόρια. Σε άλλες βυζαντινές κλίμακες τα διαστήματα ποικίλουν από 4 μόρια έως 18 και 24. Τα περισσότερα από αυτά δεν μπορούν να τα παίξουν τα συγκερασμένα όργανα (το πιάνο, η κιθάρα) αλλά μπορούν τα ασυγκέραστα (βιολί, λύρα)

Δεν υπάρχουν σχόλια: