Σάββατο 3 Ιουλίου 2010

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΥΣ

Οι αστερισμοί, τα σχήματα που παρατηρούμε στον έναστρο ουρανό, δεν είναι πραγματικά, υπό την έννοια ότι οι πραγματικές θέσεις των αστέρων στον τρισδιάστατο χώρο του διαστήματος διαφέρουν πολύ από αυτό που βλέπουμε εμείς: τις προβολές τους στο δισδιάστατο ουράνιο θόλο.


Παρεμπιπτόντως: το φαινόμενο να ανακαλύπτει ο ανθρώπινος εγκέφαλος σχήματα σε άσχετα και ασυνάρτητα μεταξύ τους στοιχεία, ονομάζεται παρειδωλία (Κλάους Κόνραντ 1958). Καθημερινό παράδειγμα: για δες αυτό το σύννεφο που μοιάζει με λαγό! Ή δες πως έριξε τα κυβάκια ο μπέμπης, σχηματίζουν το γράμμα W. Ομοίως παρατηρούμε ένα χαμογελαστό πρόσωπο πάνω στην Πανσέληνο, το γνωστό πρόσωπο στον Άρη κ.ο.κ.

Από αρχαιοτάτων χρόνων το έναστρο στερέωμα δημιουργούσε δέος στον άνθρωπο. Έτσι ανέβασε στον ουρανό στοιχεία από τη μυθολογία του, που αντικατοπτρίζουν τη φιλοσοφία του, το πώς έβλεπε τον κόσμο.

Στη λεκάνη της Μεσογείου τους πρώτους χάρτες του ουρανού σχεδίασαν ο Εύδοξος, ο Ίππαρχος και τελικά ο Πτολεμαίος που με το βιβλίο του "Η Μεγίστη" για αιώνες επιβλήθηκε στον επιστημονικό κόσμο. Ο Ιω. Μπάγιερ (1603), ο Ιω. Χεβέλιος (1687), ο Ν. Λουί ντε Λασέλ (από το ακρωτήριο καλής ελπίδας 1750), χαρτογραφούν και το νότιο τμήμα του ουρανού. Εκείνη την εποχή η βιομηχανική και τεχνολογική πρόοδος επηρεάζουν την ονοματοθεσία των αστερισμών, έτσι η Αντλία, το Μικροσκόπιο, το Τηλεσκόπιο, ο Γνώμων, ο Διαβήτης γίνονται αστερισμοί.

Από την αρχαιότητα έως σήμερα αστερισμοί έχουν προστεθεί ή αφαιρεθεί ή συγχωνευτεί ή έχουν αλλάξει όνομα. Σήμερα (από το 1930) η Διεθνής Αστρονομική Ένωση (IAU) χαρτογραφεί 88 αστερισμούς. Οι περισσότεροι απεικονίζουν την ελληνική μυθολογία (οι γλωσσολόγοι ακόμη ερευνούν πώς απομακρυσμένοι λαοί απέδιδαν κοινές ονομασίες σε αστερισμούς).

Η ελληνική μυθολογία παραδίδεται σε εμάς μέσα από τα Ομηρικά έπη, Ιλιάδα και Οδύσσεια, τη Θεογονία του Ησίοδου, τους Ορφικούς Ύμνους, τους τραγικούς ποιητές Αισχύλο, Σοφοκλή και Ευριπίδη, τον κωμικό Αριστοφάνη, τον Αριστοτέλη, τον Πλάτωνα, τον Ηρόδοτο, τον Παυσανία, τον Στράβωνα, τον Απολλόδωρο (γράφει τη "Μυθολογική Βιβλιοθήκη")

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Zimerman J.W., DICTIONARY ΟF CLASSICAL MYTHOLOGY, N.York 1964.
Τσοτάκου-Καρβέλη Αικ., ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑΣ, εκδ. Σοκόλη, Αθήνα 1990.

1 σχόλιο:

Νίκος Στ. είπε...

Ενδιαφέρουσα η βιβλιογραφια. Αραγε σκεφτηκε κανένας να βιντεοσκοπήσει το μαθημα ουρανογραφίας??? Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον!!!