ΝΟΗΣΗ

Διαβάσαμε αυτό το βιβλίο.


D.R.Hofstadter, D.C.Dennet, «ΤΟ ΕΓΩ ΤΗΣ ΝΟΗΣΗΣ», Κάτοπτρο, 1993.

Ο αγγλικός τίτλος THE MIND’S I παίζει με τα ομόηχα I και eye, δείτε και την εναλλακτική ανάγνωση: “the mind is I” .

σταχυολογώ τα σημεία στα οποία θέλω να συνεχίσω να προβληματίζομαι.

ΜΠΟΡΧΕΣ
Το πρόβλημα των άλλων νοήσεων.
Η ιδιαίτερη (και μοναδική) θέση του να ενδοσκοπώ τον εαυτό μου.

Το να συνειδητοποιώ απροσδόκητα ότι συμβαίνει σε μένα! (η κάμερα προβάλει την ουρά ανθρώπων που περιμένει στο ταμείο και κάποιος φαίνεται να κλέβει κάποιον! Τι σοκ τη στιγμή που διαπιστώνω ότι εγώ είμαι το θύμα!)

Στον εγκέφαλο υπάρχουν πολλά υποσυστήματα επεξεργασίας πληροφοριών (διατομή τυλώδους σώματος) και πολλές διεργασίες γίνονται ασυνείδητα (διχωτική ακρόαση)-που όμως κατοικεί η συνείδηση?

Απόδειξη ύπαρξης της συνείδησης "εκ των έσω" αυταπόδεικτο! Όμως "εκ των έξω"?

Πια πρόταση σας φαίνεται πιο αληθής: «έχω έναν εγκέφαλο» ή «είμαι ένας εγκέφαλος»?

Τζων Λοκ: η νόηση θεωρείται διαφανής στον ίδιο της τον εαυτό.
Φρόυντ: όχι εξολοκλήρου! Υπάρχουν δραστηριότητες πέρα από το βεληνεκές της συνείδησης. Κι ακόμη δραστηριότητες πιο προσιτές σε ξένους παρά στον κάτοχο της νόησης!

Φτάνουμε σε κάποια συμπεράσματα υπό το βάρος των πολυάριθμων και αδιάκοπων αντιστοιχίσεων ή διά της λογικής: όλοι οι άνθρωποι είναι θνητοί, εγώ είμαι άνθρωπος, άρα...

Dennett "Βrainstorms" Οι ταμειακές μηχανές δεν ξέρουν να κάνουν υπολογισμούς, απλώς περιστρέφουν τα γρανάζια τους. Αλλά ούτε κι αυτό ξέρουν, απλώς ακολουθούν τους φυσικούς νόμους. Το ίδιο και ο άνθρωπος!

Η ανθρώπινη βούληση οδηγεί στο απρόβλεπτο?
Δεν είναι πάντοτε εύκολο να γνωρίζουμε ποιος ή τι έχει αισθήματα ή συναισθήματα.
Jacques Monod: η φύση είναι αντικειμενική, όχι βουλητική.
Allen Wheelis: Δε δημιουργούμε το πνεύμα, ούτε το κατέχουμε, είμαστε απλά οι φορείς του!

Richard Dawkins: είμαστε μηχανές επιβίωσης, αυτόματα οχήματα τυφλά προγραμματισμένα να διαφυλάσσουν τα εγωιστικά μόρια που λέγονται γονίδια.
Στο σύμπαν επιβιώνει το σταθερότερο μόρφωμα.
Κριτήρια επιβίωσης στην εξέλιξη: δομική σταθερότητα, μακροβιότητα, γονιμότητα, πιστότητα αντιγραφής.
Το πεπερασμένο συνεπάγεται ανταγωνισμό.

Ολισμός εναντίον αναγωγισμού.
μυρμήγκι-μυρμηγκοφωλιά
Εγκέφαλος εκτός σώματος.
Το άγαλμα μέσα στο μάρμαρο (πριν τη σμίλευση)
Έχω συνθέσει στο μυαλό μου μια υπέροχη φούγκα αλλά δεν πρόλαβα να τη γράψω (ακόμη και αν με πιστέψατε, η φούγκα αυτή υπάρχει?)

Ο εαυτός μου είναι ένα υποπροϊόν ενός οργανισμού που διέπεται από τη φυσική νομοτέλεια ή χειρότερα ένα επίπλαστο κατασκεύασμα που προκύπτει από τη δική μου παραμορφωμένη αντίληψη?

Η σχετική οργάνωση στο χώρο και το χρόνο είναι σημαντική, αλλά για ποιον?
Για τα κομμάτια του γιγάντιου τάπητα που είναι τα αντιληπτικά υποκείμενα. Και πώς διακρίνονται αυτά από τον υπόλοιπο τάπητα?

Μπορώ να αντικαταστήσω όλα τα παρακάτω όργανα με ηλεκτρονικά: Μεσαίο και εσώτερο αυτί, ακουστικό νεύρο, σύστημα επεξεργασίας ακουστικών πληροφοριών. Πόσα άλλα συστήματα μπορώ να ανταλλάξω με ηλεκτρονικά χωρίς να αλλοιώσω την ακουστική εμπειρία, αυτό που διαδραματίζεται στη νόηση?

Οι πληροφορίες από το φυσικό κόσμο μεταφέρονται και οπτική γωνία είναι εκείνο το σημείο του χωρόχρονου που ένα αντιληπτικό υποκείμενο τις κάνει δεκτές. Ωστόσο, ενώ έχω αίσθηση του κόσμου γύρω μου, δεν μπορώ να εστιάσω την προσοχή μου (να μεταφέρω την οπτική μου γωνία) στο τι κάνει ο αμφιβληστροειδής μου, οι τα τύμπανα των αυτιών μου.

Ο καθένας μας είναι φυλακισμένος σ’ένα ισχυρό σύστημα που διαθέτει μια μοναδική οπτική γωνία, αυτή η ισχύς είναι επίσης ο εγγυητής του περιορισμού.

Το ιδιωτικό εγώ: ένα αυθεντικό αναπαραστατικό σύστημα που αντιλαμβάνεται την ίδια του την κατάσταση στο πλαίσιο του δικού του ρεπερτορίου εννοιών (δεν παρακολουθώ τον αμφιβληστροειδή μου, ούτε τους νευρώνες μου).

Ο εαυτός είναι μια κοσμική γραμμή. Η μακρόπνοη αρμονία ανάμεσα στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, μας επιτρέπει να αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας ως μια ενότητα παρά τις αδιάκοπες αλλαγές και την πολύπλευρη φύση μας.

Η εξέλιξη δε μπορεί να ξεφορτωθεί την κληρονομιά παλαιοτέρων (απαρχαιωμένων πια) λύσεων, ηλικίας εκατοντάδων εκατομμυρίων ετών, είναι ένα δίχτυ που παρασύρει αμέτρητους αρχαϊσμούς και κάθε είδους απορρίμματα. Συσσωρεύονται δηλαδή παλιότερες λύσεις σε προβλήματα ιεράρχησης που σήμερα δημιουργούν αντιφάσεις και εντάσεις παρά δίνουν λύσεις. Η εξέλιξη μπορεί να δημιούργησε τη συνείδηση από οπορτουνισμό.

«ξέρω τι νοιώθει κανείς όντας εγώ!» το τίμημα της δυνατότητας να δεις την αξιοπιστία σου να επιβεβαιώνεται, είναι εκείνη η ελάχιστη πιθανότητα να αποδειχθείς αναξιόπιστος.

Η γλώσσα είναι το ενιαίο νόμισμα ανταλλαγής ιδεών, αλλά δίνουμε όλοι το ίδιο νόημα στις λέξεις?

Οι υποκειμενικές εμπειρίες μου έχουν αντικειμενικό χαρακτήρα? Έχει νόημα η ερώτηση: πως είναι πραγματικά οι εμπειρίες μου σε σχέση με το πώς μου φαίνονται?

Οι διαδοχικές εκφορτίσεις στους νευρώνες, είναι σα δρομέας που τρέχει τις (προετοιμασμένες από τύχη, από τις προηγούμενες εμπειρίες μας?) διαδρομές μικρότερης αντίστασης και περνάει από δωμάτια, άλλες πόρτες ανοίγουν εύκολα, άλλες δύσκολα, κάποιες έχουν επιγραφές (και η διάβασή τους παράγει λόγο).