Πέμπτη 12 Αυγούστου 2010

ΑΝΘΡΩΠΟΣ - ΚΟΙΝΩΝΙΑ - ΔΙΚΑΙΟ

Παρότι η κοινωνία συγκρατείται συνδεδεμένη από την κοινή αντίληψη για το αμοιβαίο κέρδος των μελών της (που δε θα είχαν, αν δρούσαν απομονωμένα), συχνά η κοινωνία σπαράσσεται από αναταραχές γιατί τα μέλη της δε συμφωνούν στην κατανομή των κερδών. Η δικαιοσύνη, θέτοντας (κοινά αποδεκτές) αρχές για το μοίρασμα των κερδών, τους (επιθυμητούς) ρόλους, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των μελών, διασφαλίζει την κοινωνική συνοχή.


Προφανώς εδώ το «δίκαιο» δε γίνεται αντιληπτό ως κάτι θέσφατο, ή απόλυτο, αλλά ως η πιο πετυχημένη συνταγή, η ευρύτερα κοινά αποδεκτή συνθήκη κανόνων συμβίωσης.

Σε μια υποθετική κοινωνία ευσυνείδητοι πολίτες, ίσοι μεταξύ τους επιλέγουν κανόνες δικαίου σαν να μην ήξεραν πως θα μοιραστούν οι ρόλοι τους και πια θα είναι η τύχη τους μετά την επιβολή των κανόνων: σαν να μην ήξεραν ποιος θα είναι ο πλούσιος, ποιος ο φτωχός, ποιος ο ανήμπορος, ποιος ο ταλαντούχος. Έτσι προκύπτουν οι πιο δίκαιες αρχές μιας ιδεατής δικαιοσύνης.

Ο Αριστοτέλης πάντως θεωρεί ως βασικό ρόλο της δικαιοσύνης την τιθάσευση της ανθρώπινης πλεονεξίας («Ηθικά Νικομάχεια»).

Τέλος πρέπει να υπογραμμιστεί ότι μια κοινωνία είναι σωστά οργανωμένη όταν οι δομές της (οι βασικοί οργανισμοί) είναι τέτοιες ώστε να επιτυγχάνεται το μέγιστο δυνατό όφελος για κάθε μέλος της.

(βιβλιογρ. John Rawls, A Theory of Justice, Oxford Univ.Press, 1972.)

Δεν υπάρχουν σχόλια: