Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ

Αλεξάντρ Σολζενίτσιν, Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ, 2009, Πάπυρος.

Ο Γιάννης μου έδωσε  να διαβάσω αυτό το βιβλίο

το οποίο κόντεψε να με ρίξει σε βαθειά κατάθλιψη για τη βαρβαρότητα του "homo sapiens".

Έπειτα διάβασα το "Αρχιπέλαγος" και σταχυολογώ μερικές γραμμές που αποτελούν ηχηρότατο κόλαφο για οποιοδήποτε απολυταρχικό σύστημα. 

Έχω την αίσθηση ότι βιαστήκαμε, πολύ βιαστήκαμε να ονομάσουμε εαυτούς "homines sapientes"

 

Αλλά καλύτερα να σας αφήσω στην πένα του  Σολζενίτσιν:

Αν ήταν αρκετή η αγάπη μας για την ελευθερία, θα αντιστεκόμασταν. Κι αν αντιστεκόμασταν,  θα σταματούσε η καταραμένη μηχανή που διψάει για αίμα.

Ξοδέψαμε όλες μας τις δυνάμεις στην επανάσταση του 1919 και βιαστήκαμε ύστερα να υποταχτούμε, υποταχθήκαμε με ευχαρίστηση. 

Ο Άρτουρ Ρένσομ περιγράφει μια συγκέντρωση εργατών στο Γιαροσλάβλ το 1921. Ο εκπρόσωπος της αντιπολίτευσης εξήγησε στους εργάτες πως η συνδικαλιστική τους οργάνωση πρέπει να τους προστατεύει από τη διοίκηση, πως έχουν κεκτημένα δικαιώματα που κανείς δε μπορεί να τα θίξει. Οι εργάτες αδιαφόρησαν εντελώς γιατί απλούστατα δεν καταλάβαιναν από ποιον έπρεπε να προστατευθούν και τι τους χρειάζονταν τα δικαιώματα. Αντίθετα, όταν ο εκπρόσωπος της γενικής γραμμής (της Μόσχας) καταφέρθηκε εναντίον των εργατών για τη φλυαρία τους και την τεμπελιά τους στην εργασία και όταν απαίτησε από αυτούς θυσίες, υπερωρίες χωρίς πληρωμή, περιορισμό της τροφής και στρατιωτική πειθαρχία στη διεύθυνση του εργοστασίου, τα λόγια του προκάλεσαν ενθουσιασμό και θύελλα χειροκροτημάτων. Μας άξιζαν λοιπόν όσα ακολούθησαν. 

Οι περισσότεροι από τους σταλινικούς όσο είχαν την εξουσία στα χέρια τους, ως την τελευταία στιγμή που τους συλλάβανε και τους ίδιους, συλλαμβάνανε αλύπητα τους άλλους, αφανίζοντας  με βάση τις ίδιες οδηγίες τους όμοιούς τους και παραδίνοντας για εξόντωση οποιονδήποτε χτεσινό φίλο ή συμπολεμιστή τους. Ίσως και να χρειάζονταν οι φρικαλεότητες του 1937 για να αποδειχθεί πόσο λίγο άξιζε η κοσμοθεωρία τους που τόσο πολύ ξιπάζονταν γι αυτήν.  Ξηλώνανε όλη τη Ρωσία, γκρέμιζαν τα κάστρα της, τσαλαπατούσαν τα ιερά της, έστελναν στα πιο άθλια κάτεργα τα καλύτερα παιδιά της και πίστευαν ότι τους ίδιους δεν τους απειλούσε ποτέ μια τέτοια τιμωρία. Τα θύματα των μπολσεβίκων από το 1918 ως το 1936 δε φέρθηκαν ποτέ τόσο φτηνά, όπως φέρθηκαν οι ανώτεροι μπολσεβίκοι όταν τους παρέσυρε και αυτούς η καταιγίδα.  Είναι να σιχαίνεσαι όχι τόσο το Στάλιν και τα τσιράκια του, όσο τους χαμερπείς κατηγορούμενους για την ψυχική τους κατωτερότητα έπειτα από την προηγούμενη αλαζονεία και αδιαλλαξία τους.

«Δεξιός οπορτουνισμός» - η έννοια της ενοχής: Μας εξήγησαν πολύ καλά ότι πως το θέμα δε βρισκεται στην προσωπική ενοχή, παρά στον κίνδυνο για την κοινωνία: μπορείς να χώσεις μέσα και έναν αθώο, αν σου είναι ξένος κοινωνικά και να αφήσεις ελεύθερο έναν ένοχο, αν βρίσκεται κοινωνικά κοντά σου. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά και ο ίδιος ο «πατρικός» Κώδικας του 1926 έγινε 25 χρόνια αργότερα αντικείμενο κριτικής για την «απαράδεκτα αστική αντιμετώπιση» και την «ανεπαρκή ταξική αντιμετώπιση»  των ζητημάτων καθώς και για την «αστική κατανομή» των ποινών!

Δίκη των εσέρων (8/6 – 7/8/1922)

Συμμαχήσατε (κατηγορεί ο εισαγγελέας τους εσέρους) με την αστική τάξη! Δεχθήκατε από αυτή χρηματική βοήθεια. Ωραία πέσατε, εσάς, το κόμμα των σοσιαλεπαναστατών, σας συντηρεί η αστική τάξη! Που είναι η επαναστατική σας περηφάνια; 

 Βέβαια δεν υπήρχε τίποτα για να τους δικάσουν. Από 27/2/1919 είχε δοθεί  αμνηστία στους εσέρους.  Έκτοτε οι εσέροι απέσυραν το σύνθημά τους για εξέγερση, σταμάτησαν τον ένοπλο αγώνα κατά των μπολσεβίκων και αναγνώρισαν την εξουσία  των σοβιέτ.

Και τώρα (1922) το βαρύτατο έγκλημά τους ήταν αυτό: έλεγαν «δώστε μας μόνο τη δυνατότητα να κάνουνε χρήση όλης της κλίμακας των πολιτικών ελευθεριών!» Ζητούσαν εκλογές και την ελευθερία να κάνουν την προπαγάνδα τους!