ΜΙΚΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Διαβάσαμε ένα μικρό και ευχάριστο βιβλίο

 ERNST GOMBRICH, "ΜΙΚΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ", Πατάκης, 2001

ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΕΦΕΥΡΈΤΕΣ

που συνήθως τους ξεχνάμε είναι εκείνοι οι μακρινοί μας πρόγονοι που τιθάσευσαν τη φωτιά, επινόησαν το ψήσιμο της τροφής, αξιοποίησαν τα δέρματα ζώων για ένδυση, έχτισαν σπίτια, κατασκεύασαν εργαλεία για το κυνήγι, το μαγείρεμα, το χτίσιμο, έφτιαξαν τον τροχό. Επίσης τις τέχνες (όπως η ζωγραφική και η χαρακτική) και πάνω απ’όλα το λόγο, αρχικά την προφορική ομιλία και αργότερα τη γραφή.

Οι Αιγύπτιοι έγραφαν ιερογλυφικά, ζούσαν προσκολλημένοι στις παραδόσεις (γιαυτό κυρίως η βασιλεία τους άντεξε 3500 χρόνια) και πίστευαν στην αιωνιότητα της ψυχής (γιαυτό έχτιζαν τεράστιους τάφους –τις πυραμίδες- και μουμιοποιούσαν τους νεκρούς τους.)

Στη Μεσοποταμία γεννήθηκαν τα ονόματα των ημερών (κάθε μέρα ήταν αφιερωμένη σε ένα θεό και έφερε το όνομά του: Sun-day του ήλιου, Mon-day της σελήνης). Εκεί έζησαν οι Σουμέριοι, οι Βαβυλώνιοι και οι Ασσύριοι. Εκεί γεννήθηκε το αρχαιότερο σωζόμενο έπος, το έπος του γκιλγκαμές, και η αρχαιότερη νομοθεσία, ο κώδικας του Χαμουραμπί. Η γραφή τους ήταν η σφηνοειδής και σώζεται σε πήλινες ψημένες πλάκες. Έχτιζαν πανύψηλους ναούς τα ζιγκουράτ, για να είναι πιο κοντά στον ουρανό και τα άστρα.

Ανάμεσα στη Μεσοποταμία και τη Αίγυπτο ζούσαν οι Εβραίοι. Η ιστορία δε θα έγραφε γιαυτούς περισσότερες σελίδες απ’ότι για τους Χετταίους, αν με τη θρησκεία τους δεν είχαν επηρεάσει ολόκληρο το δυτικό πολιτισμό ως σήμερα. Ήταν οι μόνοι που πίστευαν σε ένα θεό και πίστευαν ότι οι ίδιοι ήταν ο εκλεκτός του λαός.

Η γραφή είναι η κορυφαία εφεύρεση όλων των εποχών. Πάντως οι Φοίνικες την προώθησαν πολύ εισάγοντας το αλφάβητο. Περιορισμένος αριθμός γραμμάτων μπορεί να παραγάγει αφθονία λέξεων χωρίς την προσθήκη νέων συμβόλων. Στη συλλαβική γραφή όπως τα ιερογλυφικά και η σφηνοειδής προσθέτεις νέα σύμβολα αν οι νέες λέξεις δεν φτιάχνονται από τις συλλαβές που ήδη έχεις. Ένα σταθερό αλφάβητο είναι πιο εύχρηστο, διδάσκεται και διαδίδεται πιο εύκολα.

Οι Έλληνες σε ένα βραχώδη μάλλον τόπο, όλο νησιά και θάλασσα, επιδόθηκαν στη ναυτιλία και το εμπόριο. Δε φοβούνταν την αλλαγή, δεν ήταν προσκολλημένοι σε παραδόσεις, απολάμβαναν την ποικιλία και τους νέους ορίζοντες που τους άνοιγαν τα ταξίδια τους. Γιαυτό μεταξύ άλλων εξέλιξαν τόσο γρήγορα όλα τα είδη πολιτεύματος και επίσης όλες τις μορφές έκφρασης και πολιτισμού.