Κατασκευή πριν το 1410 από τον Jan Sindel. το άνω
όργανο είναι αστρονομικό και το κάτω ημερολογιακό. Ο μηχανισμός διαθέτει τρία
μεγάλα γρανάζια σε κοινό άξονα με διαφορετική κίνηση! Το πρώτο γρανάζι έχει 365
δόντια και κινεί το ζωδιακό κύκλο. Το δεύτερο με 366 δόντια στρέφει το δείκτη
με τον ήλιο. Το τρίτο με 379 δόντια κινεί το φεγγάρι.
Τι δείχνει
Πρόκειται για ειδικό κινούμενο αστρονομικό
χάρτη που δείχνει τις κινήσεις και τις σχετικές θέσεις του ήλιου, της Σελήνης
και των ζωδίων.
Θεωρία
Ό,τι παρατηρούμε στον ουρανό, φαίνεται σαν να
προβάλλεται σε ένα τεράστιο θόλο στο
κέντρο του οποίου βρισκόμαστε εμείς, οι παρατηρητές. Για την ευκολία μας πρέπει
να γνωρίζουμε τη θέση του ισημερινού και των τροπικών πάνω στον ουράνιο θόλο.
Για να το πετύχουμε, προβάλλουμε τον ισημερινό και τους τροπικούς της γήινης
σφαίρας στην ουράνια σφαίρα
Ο ορίζοντας
Για να προβλέψουμε πότε ανατέλλουν και δύουν
τα ουράνια σώματα, πρέπει να γνωρίζουμε τη θέση τους σε σχέση με τον ορίζοντα.
Το σκοτάδι δεν πέφτει αμέσως μετά τη δύση του ήλιου παρά μόνο όταν ο ήλιος
βρεθεί 18 μοίρες κάτω από τον ορίζοντα.
Οι τροπικοί και ο ισημερινός.
Ο ήλιος κατά την ετήσια κίνησή του στην
ουράνια σφαίρα ταξιδεύει ανάμεσα στους τροπικούς και γιαυτό η ανατολή και η δύση
του δε συμβαίνουν σε σταθερά σημεία στον ορίζοντα. Κατά το θερινό ηλιοστάσιο
αγγίζει τον τροπικό του Καρκίνου και ανατέλλει και δύει στο βοριότερο δυνατό
σημείο του ορίζοντα. Τόσο στην εαρινή όσο και τη φθινοπωρινή ισημερία ταξιδεύει
πάνω στον ουράνιο ισημερινό. Κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο αγγίζει τον τροπικό
του Αιγόκερω και ανατέλλει και δύει στο νοτιότερο δυνατό σημείο του ορίζοντα.
Πως σχεδιάζουμε την ουράνια σφαίρα σε μια
επίπεδη επιφάνεια ?
Φανταζόμαστε την ουράνια σφαίρα να εφάπτεται
με το νότιο πόλο της σε ένα τεντωμένο καμβά και με τον άξονά της κάθετο σε αυτό
το επίπεδο. Αν τη φωτίσουμε με μια φανταστική λάμπα τοποθετημένη στο βόρειο
πόλο βλέπουμε πάνω στον καμβά μια στερεογραφική προβολή της σφαίρας. Ο τροπικός
του Αιγόκερω προβάλλεται ως ο μικρότερος κύκλος επειδή βρίσκεται κοντύτερα στο
επίπεδο προβολής. Ο ουράνιος ισημερινός προβάλλεται λίγο μεγαλύτερος και τέλος
ο τροπικός του Καρκίνου ως ο μέγιστος κύκλος εξαιτίας της απόστασής τους από
την επιφάνεια προβολής. Ο ορίζοντας προβάλλεται ως έλλειψη γιατί δεν είναι
κάθετος στον άξονα προβολής. Η ανατολή βρίσκεται στο αριστερό μέρος της
προβολής, ο νότος στην κορυφή, η δύση δεξιά και ο βορράς κάτω.
Ημέρα – ο ήλιος είναι πάνω από τον ορίζοντα
ORTUS ΑΝΑΤΟΛΗ OCCASVS ΔΥΣΗ
AVRORA ΛΥΚΑΥΓΕΣ SCEPVSCVLVM ΛΥΚΟΦΩΣ
Απ’την 1 Ιουνίου ως τις 13 Ιουλίου ακόμη και η
αστρονομική νύκτα έχει λάθος: ένα παλιό ρητό για την 15 Ιουνίου λέει: «τη μέρα
του αγίου Βίτου το φως δε σβήνει.»
Αστρονομική νύκτα: ο ήλιος είναι περισσότερο
από 18 μοίρες κάτω από τον ορίζοντα.
ΒΑΒΥΛΩΝΙΑΚΟ ΩΡΟΛΟΓΙΟ
Το αρχαιότερο ωρολόγιο αυτού του πύργου. Οι
ώρες μεταξύ ανατολής και δύσης διαιρούνται σε 12 ίσα τμήματα. Η Βίβλος μετράει
τις ώρες με το βαβυλωνιακό σύστημα. Το μεσημέρι πέφτει στις 6. μια βαβυλωνιακή
ώρα έχει 60 λεπτά. Η μέτρηση του χρόνου με αυτό το σύστημα συμφωνεί με την
πραγματικότητα μόνο στην εαρινή και τη φθινοπωρινή ισημερία. Στο χειμερινό
ηλιοστάσιο η βαβυλωνιακή ώρα διαρκεί λιγότερο ενώ στο θερινό περισσότερο. Στην
πλάκα του ρολογιού τη βαβυλωνιακή ώρα δείχνει ο ήλιος πάνω στους μπλε αραβικούς
αριθμούς.
ΑΡΧΑΙΟ ΒΟΗΜΙΚΟ ΩΡΟΛΟΓΙΟ (ΕΠΙΣΗΣ ΙΤΑΛΙΚΟ
ΩΡΟΛΟΓΙΟ)
Σε χρήση κατά το μεσαίωνα. Η μέρα χωρίζεται σε
24 ώρες αρχίζοντας από τη δύση του ήλιου. Τις ώρες μετράει το χέρι πάνω στους
γοτθικούς χαρακτήρες.
ΓΕΡΜΑΝΙΚΟ ΩΡΟΛΟΓΙΟ (ΕΠΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΩΡΟΛΟΓΙΟ)
Ο σύγχρονος τρόπος μέτρησης της ώρας.
Καταμετράται από το χέρι πάνω στους κόκκινους λατινικούς χαρακτήρες.
ΑΣΤΡΙΚΗ ΩΡΑ
Αντίθετα από τα προηγούμενα συστήματα που
υπολογίζουν με βάση τον ήλιο, αυτό υπολογίζει τις ώρες με βάση τα άστρα. Η αστρική
μέρα έχει 24 ίσες μεταξύ τους ώρες και είναι
μικρότερη από την ηλιακή ημέρα κατά 4 λεπτά. Τη μέτρηση δείχνει το άστρο
πάνω στους λατινικούς χαρακτήρες.
Η Σελήνη
Η Σελήνη συμπληρώνει όλες τις φάσεις της γύρω
στην εκλειπτική κάθε 29 μέρες και 13 ώρες περίπου. Έχουμε πανσέληνο όταν ο
δείκτης της βρίσκεται διαμετρικά απέναντι από το δείκτη του ήλιου. Νέα Σελήνη
έχουμε όταν ο δείκτης της συμπέσει με αυτό του ήλιου. Βέβαια η σελήνη σε σχέση
με τα αστέρια συμπληρώνει ένα κύκλο σε 27 μέρες και 8 ώρες. Γιαυτό φαίνεται να
κινείται αντίθετα από τον ήλιο πάνω στην εκλειπτική.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου